Methodieken

Therapeutisch werken met paarden

Door de eeuwen heen is er veel geschreven over de pedagogische waarde en ondersteuning of interventies die paarden kunnen geven. Decennia lang worden overal ter wereld paarden ingezet bij diverse behandelwijzen. Maar hoe komt het dat paarden hier zo geschikt voor zijn?

Paarden zijn van nature vluchtdieren. Als vluchtdier is een paard constant bezig met het screenen van zijn omgeving, zijn soortgenoten en andere dieren. Is er een roofdier in de buurt? En zo ja, heeft die honger of niet? Paarden hebben met hun sterke zintuigen het vermogen om op afstand aan te voelen wat er in het roofdier omgaat. Merken zij dat het roofdier op jacht is, dan zullen ze gaan vluchten. Als ze merken dat het roofdier verzadigd is, zullen ze gewoon verder gaan met grazen. Als kuddedier zijn ze afhankelijk van hun kuddegenoten. De rangorde binnen de kudde is zeer belangrijk. Dit zorgt namelijk voor harmonie, balans maar vooral veiligheid voor elk kudde-lid. Zo heeft elk groepslid een waardevolle functie. Als het om gevaar, stress, pijn of ziekte gaat wordt elk lid gehoord. Hierin maken paarden geen onderscheidt tussen een mens of een dier. Hoe groter de kudde, hoe meer veiligheid er is. Paarden hebben de gewoonte om een mens op te nemen in hun kudde. Zodra ze in contact worden gebracht met een persoon, reageren ze vanuit hun natuur op de spanning en uitstraling die dit ‘nieuwe kudde-lid’ met zich meedraagt. Dit maakt paarden uiterst geschikt om in te zetten bij therapieën.

Hoe werkt paardencoaching?

Paarden communiceren non-verbaal, oftewel met hun uitstraling, houding en gedrag. Op deze manier scannen ze de cliënt ook als mens. Door de paardentaal te kennen, kan de paardencoach de reacties vertalen naar de cliënt toe. Mensen zijn in staat om ons gevoel te onderdrukken en weg te stoppen. Dit komt door ons denken. Maar een gevoel onderdrukken betekent niet dat het weg is. Paarden prikken hier meteen doorheen. Zij merken dat er een belemmering zit en reageren hier op.

Paarden zullen hun gedrag blijven herhalen, totdat de cliënt innerlijk een beweging maakt. Dit zorgt tevens voor een verlaging van de hartslag, bloeddruk en spierspanning bij de cliënt. Het paard reageert direct op deze signalen en verandert zijn gedrag, net zo lang totdat er rust en ontspanning bij de cliënt ontstaat.

Het paard, in combinatie met de vertaling van de paardencoach, zorgt ervoor dat voelen en denken (opnieuw) met elkaar in verbinding worden gebracht. Zodra het paard merkt dat er geen verschil meer bestaat tussen hoofd en hart, zal hij dit ook bevestigen door ontspannen bij de cliënt te komen staan. Het paard voelt dan aan dat de cliënt weer ‘oké’ of ‘een geheel’ is. Voor mensen is dit vaak positief confronterend om mee te maken.

LichaamsgerichteTraumaverwerking                                                       

Dr. Peter Levine heeft de Somatic Experiencing (lichamelijk ervaring) ontwikkeld. Dit is een vorm van traumaverwerking. De fysieke ervaring staat centraal, daarom wordt het fysiologische aspect nadrukkelijk in de behandeling betrokken.                                                          

“Trauma” is een vaak onbegrepen en soms zelfs genegeerde aandoening die grote gevolgen kan hebben op geestelijk en/of lichamelijk gebied. Meestal ontstaat het door een heftige gebeurtenis van buitenaf maar het kan ook ontstaan door een ongeluk, medische ingreep of ziekte. De gevolgen worden pas veel later merkbaar. De situatie die zich voordeed, was in alle gevallen een overweldigende ervaring. Het slachtoffer was niet in staat om de natuurlijke impuls van ‘vechten’ of ‘vluchten’ te volgen. Het gevolg is een situatie van bevriezing, vooral fysiek gezien. Tevens wordt men hierdoor afgesneden van lichaam en geest. Dit kan uiteindelijk leiden tot een complex van symptomen zoals: je gevangen of angstig voelen, chronische vermoeidheid, hyperactiviteit of juist depressiviteit, psychosomatische klachten en dergelijke.

De behandeling is er op gericht om op een zorgvuldige wijze, zonder herbeleving van het trauma, het lichaam te helpen de bevroren spanning (ontstaan uit de bevriezing tijdens de overweldigende ervaring) stukje bij beetje los te laten. De beweging (vechten of vluchten) die er ‘toen’ niet kon zijn, kan alsnog worden afgemaakt. Eindelijk kan door deze ontlading, vaak na vele jaren, de rust in het lichaam en geest terugkeren.

Deze techniek in combinatie met het paard, maakt het mogelijk om weer te gaan voelen in het lichaam, emoties weer toe te laten en dat in een veilige omgeving. Zo kan het zelfvertrouwen in lichaam en geest weer hersteld worden. Daarbij wordt het natuurlijke helingsproces van het lichaam weer geactiveerd.

Wat is een systeem?

Met systeem bedoelen we in deze context de familie-achtergrond van een persoon. We zien een persoon dus niet zozeer als individu, maar meer als onderdeel van zijn of haar familie-afkomst. En behalve de personen die daar een rol in spelen, kunnen ook belangrijke gebeurtenissen die daarin hebben plaatsgevonden van grote invloed zijn.

Familie opstelling

Dit is een methodiek waarbij mensen inzicht krijgen in mogelijke belemmeringen die in de familieachtergrond (systeem) kunnen zijn ontstaan.

Hierdoor worden de verhoudingen binnen het gezin van de cliënt weergegeven. Het idee erachter is dat de negatieve energie van onverwerkte gebeurtenissen uit een familiegeschiedenis, doorwerkt in het heden. Door de familie of afzonderlijk familielid, in een ruimte neer te zetten, worden de onbewuste verhoudingen zichtbaar. Via de inzet van het paard en de coach kan een cliënt inzicht krijgen in zichzelf en zijn omgeving. Zo kan de cliënt deze kwesties onder ogen komen en verwerken.

Een representant kan een persoon, voorwerp of dier zijn. Zij staan in dienst van het systeem van de cliënt. Vanuit het perspectief van de cliënt kunnen scheef gegroeide verhoudingen tussen familieleden op deze manier weer hersteld worden.

Opstellingen Meergenerationele PsychoTraumatologie (OMPT)

We passen ons aan, door ons volledig af te stemmen op onze leefomgeving.  Zo ontwikkelen we een eigen psyche, een eigen fysiek lichaam en een scala aan overtuigingen en emoties die hiermee gepaard gaan. De psyche bepaalt hoe je tegen het leven aankijkt. Dat is niet altijd bevorderlijk voor ons eigen welzijn en geluk. Het zorgt er regelmatig voor dat we onze eigen kern verstoppen of in de steek laten. Dit proces verloopt onbewust. Symptomen, zowel fysiek als op psychisch vlak, zijn uitingen van onbalans tussen jezelf en de omgeving.

‘Het Verlangen’ van de cliënt, welke voorkomt uit het gezonde deel van de psyche, staat nu centraal. Het onderzoekswerk van de cliënt heeft als doel om meer in contact te komen met de gezonde delen van zichzelf, de overlevingsstrategieën en de verstopte, afgesplitste delen. Middels deze resonantie methode krijg de cliënt zicht op blinde vlekken en gaat hij kanten in zichzelf ontmoeten die eerder verborgen waren. Tevens wordt duidelijk: ’wat is van mij en wat van de ander.’ De cliënt gaat zijn eigen wijsheid opnieuw ontmoeten en daarmee de rijkdom van zijn leven vergroten. Een streven naar heelheid van geest en lichaam.

De nieuwe benaming van OMPT is IoPT ( Identity-oriented Psychotrauma Therapie) en is gebaseerd op de traumatheorie van prof.dr. Franz Ruppert.     

Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP)                                                          

Dit staat voor hoe wij de wereld om ons heen waarnemen en hoe wij daar vervolgens op reageren. Neuro verwijst naar de interactie tussen onze zintuigen, het centrale zenuwstelsel en de mind. Linguïstisch verwijst naar de taal en non-verbale communicatie systemen die de mens gebruikt om hun denkpatronen (onze gedachten en onze werkelijkheid) betekenis te geven. Programmeren verwijst naar het ontdekken van onze automatische denk- en gedragspatronen en het vermogen om ze te veranderen.

NLP techniek maakt je bewust van je waarnemingen, gedachtepatronen en gedrag. Dit zodat je waar nodig blijvende veranderingen in je communicatie en gedrag kunt maken. Zo kan men tot betere resultaten komen in het leven.

Transactionele Analyse (TA)

De TA gaat ervan uit dat ervaringen in de vroege levensjaren ervoor zorgen dat een mens besluiten neemt over zichzelf en zijn omgeving. Deze positieve of negatieve besluiten zijn van invloed op de kwaliteit van zijn verdere levensloop. Groei en ontwikkeling worden dan geremd door negatieve besluiten, terwijl positieve besluiten een stimulerende invloed hebben. Ouders en andere belangrijke personen in het leven van het kind, hebben een belangrijke invloed op het ontstaan van deze besluiten. De TA onderscheidt drie ego posities die in elk persoon aanwezig zijn: de ouder, het kind en de volwassene. Vanuit deze posities kunnen wederzijdse communicatie met de ander plaats vinden. Inzicht in deze ego posities geeft ruimte om andere keuzes te maken in communicatie en gedrag ten opzichte van de buitenwereld, met als doel beter tot groei en ontwikkeling te komen.

Voice Dialogue:  ik en mijn ikken

Met de Voice Dialogue aanpak, werkt Katha-ros eveneens systemisch. Voice Dialogue (afgekort: VD) is een manier om met jezelf in gesprek te raken. Volgens de opvattingen van VD zijn er verschillende deelpersonen in ieder mens aanwezig. Je kunt die deelpersonen, ook wel ikken genoemd, ontdekken. Je kunt als het ware in gesprek gaan met die deelpersoon, hoe gek dit ook klinkt. Deze ikken zijn energiepatronen in ons, die opereren als zelfstandige energieën. Ieder met zijn eigen wil, gedachten, gevoelens, wensen en bewustzijn. Wij zijn ons meestal niet bewust van deze verschillende ikken. Wij denken te leven vanuit één ik, dat bewust handelend kan optreden en vrije keuzes kan maken. In VD wordt dat het ego genoemd. Daarmee wordt de ‘uitvoerende’ functie bedoeld. Echter, vaak is het ego geïdentificeerd met één van onze deelpersoonlijkheden (in VD het ‘primary self’ genoemd). Door deze identificatie is het ‘primary self’ dan niet de vrije coördinerende instantie, maar is het gebonden aan de energie van een deelpersoon. De mogelijkheid tot een vrije keuze of bewust handelen is dan geblokkeerd.

Overige methodieken/werkvormen

Daarnaast past Katha-ros ook energetisch werk, lichaamswerk en ademhalingstechnieken toe en kan er gewerkt worden met kernkwaliteiten/Big 5, (neuro) logische niveaus, karakterstructuren en hun maskers.